Świadczenie usług od aktywności charytatywnej zasadniczo wyróżnia to, iż za usługę należy uiścić stosowną należność. Usługi – jak to już podkreślałem – to działalność gospodarcza, więc podlegają zasadom regulującym wymianę towarowo – pieniężne. Zatem, tak czy owak – e k o n o m i a (ściśle, nauki ekonomiczne).

Na szczęście jest to nader pojemna dziedzina nauki, i jakby tego było mało, jej pojęcia znajdują zastosowanie w innych dyscyplinach naukowych. Nawet teologia posługuje się pojęciem oeconomia divina, a i dla twórcy psychoanalizy, – na co warto zwrócić uwagę – ekonomia była jednym z podstawowych pojęć.

Dla prowadzonych tu rozważań, sposób rozumienia ekonomii przez Z. Freuda okazuje się inspirujący, więc go przytaczam. Otóż ekonomia była dla niego „sztuką pozycjonowania warunków wobec siebie” (tak lapidarnie i celnie myśl Freuda wyraża A . Leder w: „Nauka Freuda w epoce > Sein und Zeit < ”, Warszawa, 2024, rozdz. 1, passim). Odnotujmy, że w przytoczonym określeniu, po pierwsze, ekonomia to ‘sztuka’ (medycyna też kiedyś była ars medica); pewnie zasłużyła sobie na to miano, ponieważ przedmiotem jej zainteresowania nie jest tyleż wyrachowana, co też wyrafinowana kalkulacja: środki i cele, ale owo pozycjonowanie uwarunkowań wzajemnie oddziałujących. To przesunięcie analiz o szczebel wyżej ( albo o jeden poziom na spirali poznania) powoduje dwojaką implikację:

– Rozpoznane uwarunkowania – ujęte systemowo – neutralizują determinizm obowiązujący w procesach przetwarzania zasobów materii z następującej racji:

 Samo urzeczywistnianie istoty usługi nadaje sens działalności/wysiłkom z tym związanym.

Opłacalność poniekąd staje się sprawą wtórną.

 ( jeśli nawet świadczy się usługi na granicy opłacalności, ujemny wynik „netto” nie generuje straty; jest akceptowalny, ponieważ społecznie jest wartościotwórczy)

W takim ujęciu, pełniejsze znaczenie zyskuje praca usługodawcy:

To, co warunkuje zaistnienie usługi (świadczenie pracy) bardziej zależy od warunkowanego niż od wyniku

Wystarczy ograniczyć się do tych dwóch powyższych punktów, by uzasadnić ekonomiczne osobliwości usług tudzież zaakceptować wielodyscyplinarność prowadzonych badań.

Kazimierz Rogoziński