W czasie p/l/andemii  (lata 2021 – 2023 ) wojewoda mazowiecki dr K. Radziwiłł, NB lekarz, był zmuszony apelować do medyków, by podjęli swoje obowiązki, czyli zajęli się leczeniem chorych, a nie uciekali na symulowane i prewencyjne zwolnienia lekarskie. Pamiętam, tamto   zaskoczenie; byłem zbulwersowany kiedy przeczytałem o koniecznej administracyjnej ingerencji, ponieważ była ona ewidentnym potwierdzeniem  zaniku etosu  lekarza. Ale wówczas jeszcze nie wiedziałem o tym, że absolwenci wydziałów lekarskich już od dawna nie składają przysięgi Hipokratesa, tylko p r z y r z e c z e n i e  lekarskie. A to istotna różnica.  Przyrzeczenie oznacza łatwiejsze samo-zrzeczenie się /z/ obowiązków.

Dygresja

Nie wnikając w zawiłości analizy semantyczno – frazeologicznej wskażę jedynie, czym różni się przysięga (np. żołnierska ) od  przyrzeczenia (np. harcerskiego); a gdzieś między nimi plasuje się jeszcze ślubowanie. Niewątpliwie przysięga ma największą moc wiążącą i zobowiązującą, niemal „sakramentalną” – jako że zwykle jest składana wraz z  przywołaniem po/mocy Najwyższego (nawet A. Łukaszenka zaprzysięgany jako samo-władny prezydent,  kładł był prawą rękę na Biblii).

Przysięga – czyli archaizm ?

Około 800 r. (przed Ch.) została spisana przez  Suśrutę starożytna wiedza medyczna Hindusów.  Dzięki temu w powstałym wówczas dziele „Suśruta – Samithia” – studiowanym i kopiowanym przez następne stulecia nie tylko w Azji –  możemy przeczytać zasady, którymi powinien się kierować medyk. Przypominają one sformułowania podobne do tych,  jakie znalazły w – o prawie pięćset lat późniejszej – przysiędze Hipokratesa. Ponieważ Suśrutra jest mniej znany, więc jego zalecenia przytaczam:  

• Poświęć się całkowicie pomocy choremu, nawet jeśli przy tym stracisz swoje życie
• Nigdy nie szkodź choremu, nawet w myślach
• Staraj się zawsze doskonalić swoją wiedzę
• Nie lecz kobiet pod nieobecność ich mężów
• Lekarz ma zwracać uwagę na swój dobry strój i ma właściwie się zachowywać
• Z chwilą znalezienia się przy chorym ma nie zajmować się niczym innym, ani w myśleniu, ani w mowie, jak tylko cierpiącym człowiekiem
• O tym, co dzieje się w domu chorego, nie wolno mu mówić poza domem
• Choremu nie wolno mówić o możliwej jego śmierci, jeśli tym zaszkodzi się choremu, albo komuś innemu
• W obliczu bogów masz to zobowiązanie przyjąć

 NIECH CIĘ WSZYSCY BOGOWIE WSPOMAGAJĄ, JEŚLI IM JESTEŚ POSŁUSZNY.

W PRZECIWNYM RAZIE, NIECH BĘDĄ PRZECIWKO TOBIE.

Medycy mają na to odpowiedzieć: NIECH TAK SIĘ STANIE !

 …  … … …

…ale, niestety, się odstało.

Notka bibliograficzna

Powyższy cytat zaczerpnąłem z: J. Thorwald, Dawna medycyna, Kraków, 2023

Kazimierz Rogoziński